Yến sào (Tổ chim yến)
🌿 Thực phẩm - dược phẩm tăng cường miễn dịch, phục hồi sức khỏe
Tên gọi khác: Tổ chim yếnHọ: Họ YếnBộ phận dùng: Tổ yến
🧬 TÊN KHOA HỌC
Tên khoa học: Aerodramus fuciphagus và Aerodramus maximus
Tên dược liệu: Nidus Edullis
Họ thực vật: Apodidae (Họ Yến)
Bộ phận dùng: Tổ yến
📋 PHÂN LOẠI HỆ THỐNG
| Cấp phân loại | Tên phân loại |
|---|---|
| Giới (Regnum) | Animalia (Động vật) |
| Ngành (Phylum) | Chordata (Động vật có dây sống) |
| Lớp (Classis) | Aves (Chim) |
| Bộ (Ordo) | Apodiformes (Bộ Yến) |
| Họ (Familia) | Apodidae (Họ Yến) |
| Chi (Genus) | Aerodramus (Yến hang) |
🐣 ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC
Đặc điểm tổ yến
- Được làm từ nước bọt của loài yến Aerodramus fuciphagus (yến hàng) và Aerodramus maximus (yến sào đen)
- Thời gian làm tổ: Khoảng 33 đến 35 ngày
- Thời điểm làm tổ: Từ cuối tháng 3 đến giữa tháng 5
- Hình dạng: Như mái vòm ngược dính vào tường hoặc ở trong hang đá
Chu kỳ sinh sản
- Sau khi làm tổ, chim yến bắt đầu giao phối
- Thông thường yến sẽ đẻ 2 trứng, cách nhau khoảng 1-4 ngày
- Trứng nở sau khoảng 22-26 ngày
- Chim con rời tổ sau 40-45 ngày
🏞️ PHÂN BỐ
Phân bố tự nhiên
Vị trí: Trên các hang động hoặc vách đá nơi yến sinh sống
Loài yến: Chim trắng Aerodramus fuciphagus (yến hàng) và Aerodramus maximus (yến sào đen)
Phân bố tại Việt Nam
Khu vực: Một số hòn đảo của một số tỉnh Nam Trung Bộ
Hiện trạng: Ngày nay nhiều nơi nuôi yến trong nhà, thành phố để thu hoạch dễ dàng hơn
🛠️ THU HÁI & CHẾ BIẾN
Thời điểm thu hoạch
- Khi chim yến mới làm tổ xong, chưa đẻ trứng: Tổ thu hoạch lúc này thường nhỏ hơn nhưng sạch hơn
- Khi chim yến đã đẻ trứng nhưng trứng chưa kịp nở: Tổ yến sẽ lớn hơn, ít tạp chất
- Sau khi chim non đã rời tổ: Tổ yến có khối lượng lớn nhất, nhưng sẽ bị lẫn nhiều tạp chất như lông, phân
Chế biến
- Làm sạch tổ yến
- Rửa kỹ để loại bỏ tạp chất
- Phơi khô hoặc sấy khô
⚗️ THÀNH PHẦN HÓA HỌC
Thành phần dinh dưỡng
- Protein: Nhiều thành phần dinh dưỡng quý hiếm
- Amino acid: Lysin, histidine, cystine
- Khoáng chất: Calci, sắt, kali, magnesi
Tranh cãi khoa học
- Quan điểm 1: Tổ yến có nhiều thành phần dinh dưỡng quý hiếm
- Quan điểm 2: Tổ yến được làm từ nước bọt của chim yến, không có giá trị dinh dưỡng đáng kể
💊 TÁC DỤNG & CÔNG NĂNG
Tác dụng dược lý
- 💧 Thông thoáng mạch máu: Nhờ collagen chứa trong yến
- 🛡️ Trừ đờm, chữa ho: Chất dinh dưỡng của phổi và tăng cường đường hô hấp
- 👩🍼 Phụ nữ mang thai: Giảm đau lưng, tăng cường phổi cho trẻ sơ sinh
- 👵 Người cao tuổi: Làm chắc cơ, xương, tăng sức đề kháng
- 🧒 Trẻ em: Mở rộng lực hấp thụ chất dinh dưỡng, làm khỏe phổi
Công năng
Phù hợp: Mọi lứa tuổi
Lợi ích: Tăng cường trao đổi chất, cải thiện làn da, làm chậm quá trình lão hóa
Đặc biệt: Rất tốt cho người hút thuốc lá, giúp giảm tác dụng do nicotin gây ra
📚 CÁC BÀI THUỐC
1. Điều trị viêm phế quản mạn, lao phổi, giản phế quản
- Nguyên liệu: Yến sào 10g, Kỳ tử 15g, Đường trắng 100g
- Cách dùng: Yến sào đem ngâm và rửa sạch, đem tất cả các nguyên liệu vào nồi đun cách thủy 30 phút
2. Chữa ho ra huyết
- Nguyên liệu: Yến sào 12g, Bạch cập 12g
- Cách dùng: Đem yến ngâm nước rửa sạch rồi đun nhỏ lửa tất cả các nguyên liệu và hầm kỹ. Lọc lấy nước, thêm đường phèn, đun cho tan. Uống 2 lần trong ngày
3. An thai hòa vị, chỉ ẩu
- Nguyên liệu: Yến sào 4g, Đỗ Trọng 15g, Đường kính 100g
- Cách dùng: Đem yến sào ngâm nước rửa sạch rồi cho đun nấu trong 30 phút rồi khuấy lắc đều, lấy nước uống
📖 TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tác giả Shun Wan CHAN, ngày đăng 17 tháng 7 năm 2012. Review of Scientific Research on Edible Bird’s Nest. Department of Applied Biology and Chemical Technology, The Hong Kong Polytechnic University. 2012.
- Tác giả Yu Yu-Qin, Xue Liang, Wang Hua, and Zhou Hui-Xing. Determination of Edible Bird’s Nest and Its Products by Gas Chromatography. Journal of Chromatographic Science, Vol. 38. 2000.
