Quả Acai (Açaí - Euterpe oleracea Mart.)
🍇 Quả superfood giàu dinh dưỡng và chất chống oxy hóa
🧬 TÊN KHOA HỌC
Tên khoa học: Euterpe oleracea Mart.
Tên dược liệu: Fructus Euterpes oleraceae
Tên gọi khác: Açaí, Acai berry
Họ thực vật: Arecaceae (Họ Cau)
Bộ phận dùng: Quả, lá, hạt
📋 PHÂN LOẠI HỆ THỐNG
| Cấp phân loại | Tên phân loại |
|---|---|
| Giới (Regnum) | Plantae (Thực vật) |
| Ngành (Divisio) | Tracheophyta (Thực vật có mạch) |
| Lớp (Classis) | Liliopsida (Lớp Hành) |
| Bộ (Ordo) | Arecales (Cau) |
| Họ (Familia) | Arecaceae (Cau) |
| Chi (Genus) | Euterpe |
🌱 ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT
Thân và Lá
- Thân cây dạng bụi, mọc thành cụm với tối đa 25 thân trong một cụm
- Chiều cao: 3-20 m, đường kính 7-18 cm
- Thân thường có màu xám, phủ rêu địa y
- Lá: Có 8-14 lá, dạng cong
- Bao lá dài 0,6-1,5 m
- Cuống lá dài 17-50 cm
Hoa và Quả
- Cụm hoa: Mọc dưới lá vào thời kỳ ra hoa
- Hoa lưỡng tính và hoa đực
- Quả: Hình cầu hoặc hơi dẹt, đường kính 1-2 cm
- Vỏ quả màu đen-tím, có vết sần nhỏ
- Hạt hình cầu
- Mùa thu hoạch: Tháng 5-12
🏞️ PHÂN BỐ
Phân bố tự nhiên
Khu vực chính: Khu vực Amazon ở Nam và Trung Mỹ
Các nước: Brazil, Ecuador, Venezuela
Vùng đặc biệt: Bang Pará (Brazil)
Đặc điểm sinh thái
Môi trường: Rừng rậm nhiệt đới
Điều kiện: Khí hậu nhiệt đới ẩm
⚗️ THÀNH PHẦN HÓA HỌC
Hợp chất chính trong quả
- Polyphenol: Anthocyanin, proanthocyanidin
- Flavonoid: Catechin, quercetin
- Carotenoid: Lutein, α-carotene, β-carotene
- Acid phenolic: Ferulic acid, vanillic acid
Hợp chất trong hạt
- Acid béo: Lauric, myristic, palmitic, oleic, linoleic
- Polyphenol: 28,3%
- Acid phenolic không flavonoid
- Hợp chất lignan
💊 TÁC DỤNG & CÔNG NĂNG
Tác dụng dược lý
- 🛡️ Chống oxy hóa: Polyphenol, flavonoid, anthocyanin
- 🔥 Chống viêm: Ức chế COX-2, TNF-α, NF-κβ
- 💚 Bảo vệ gan: Giảm stress oxy hóa, viêm gan
- 📉 Hạ lipid máu: Cải thiện hồ sơ lipid
- 💧 Hạ đường huyết: Cải thiện kháng insulin
Công năng (YHCT)
Tính vị: Vị ngọt, tính bình
Công năng: Bổ huyết, nhuận tràng, thanh nhiệt
Chủ trị: Táo bón, suy nhược, mất ngủ
Bộ phận dùng: Quả, lá, hạt
Liều lượng: 100-200g dạng thực phẩm/ngày
📚 CÁC BÀI THUỐC
1. Bồi bổ sức khỏe
Cách dùng: Quả Acai tươi hoặc bột Acai 100-200g, ăn trực tiếp hoặc pha nước uống hàng ngày.
2. Hỗ trợ giảm cân
Cách dùng: Bột Acai 100g hai lần/ngày, kết hợp chế độ ăn giảm năng lượng.
3. Chống lão hóa
Cách dùng: Nước ép Acai 200ml/ngày, uống sau bữa ăn để chống oxy hóa.
4. Tăng cường miễn dịch
Cách dùng: Kết hợp Acai với các thực phẩm giàu vitamin để tăng cường sức đề kháng.
🔍 TẦM QUAN TRỌNG KINH TẾ
Công nghiệp thực phẩm
Sản xuất các sản phẩm như đồ uống probiotic, tráng miệng, kem, và nước uống isotonic.
Công nghiệp mỹ phẩm
Thành phần trong kem dưỡng da nhờ đặc tính chống oxy hóa, và thúc đẩy vi tuần hoàn da.
Công nghệ sinh học
Xử lý ô nhiễm nước (hấp thụ Cd, Pb, Cr) và nghiên cứu sản xuất năng lượng xanh.
📖 TÀI LIỆU THAM KHẢO
- The World Flora Online (WFO). Euterpe oleracea Mart. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2024.
- Lucas Fornari Laurindo và cộng sự (2023). Açaí (Euterpe oleracea Mart.) in Health and Disease: A Critical Review, Nutrients.
- Nhận thức cây thuốc và dược liệu (2021). Acai trang 120-125.
- Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 2 (2021). Acai trang 78-82.
