Việc Hiếu - Thiên Thứ Nhì
Việc Hiếu
Thiên Thứ Nhì - Nói Về Phong Tục Hương Đảng
Nghi Lễ Tang Ma Và Hỗ Trợ Cộng Đồng
Tang ma
Hỗ trợ
Cộng đồng
Mở Đầu
“Việc tử biệt là cái cảnh rất thương xót của người ta, mà sự trợ tang thì là một nghĩa vụ của xã hội.” - Văn kiện phong tục
Trong làng, nhà nào có người mất, phải kiếm trầu trình lý dịch, xin cắt đô tùy hoặc mười hai, hai mươi bốn, ba mươi người nhiều ít tùy hiếu chủ; và có trầu mời hàng xóm, mời bản tộc, mời làng, mời hội chư bà đi đưa đám.
Quy Trình Tang Lễ
Các Bước Thực Hiện
Chuẩn Bị Ban Đầu
- Hiếu chủ phải gậy mũ ra đình lạy làng
- Làng nhận lễ mới đem đô tùy vào cất đám
- Cất đám phải có tiền lệ độ một vài đồng bạc để phân phát cho bọn đô tùy
Trang Thiết Bị
- Có tấm vải trắng quàng trên nhà táng, gọi là vải trắng
- Tấm vải ấy cất đám xong thì chia cho đàn anh trong dân mỗi người một mảnh
- Nhà phú quí đại gia thường sắm riêng một bộ đòn đại dư
Hỗ Trợ Từ Cộng Đồng
Hệ Thống Hỗ Trợ
Trang Phục Và Dụng Cụ
Cấp cho các người đô tùy mỗi người mấy vuông khăn vải trắng, một cái áo trắng ngắn để đi cho lịch sự. Ở các thành phố thì thường có hội tập phúc sắm đủ các thứ đồ tống táng, ai cần đến thì mượn cả người lẫn đồ trợ tang.
Hỗ Trợ Lực Lượng
Còn ở về chốn hương thôn thì công dân sắm chung bộ đòn đại-dư, nhà tang chủ nói với dân, dân phải cắt hết người vào tang sự.
Mời Mọc Tham Dự
Trong khi cất đám, hiếu chủ phải nhờ một vài người, mỗi người mang một quả trầu để mời mọc các người đi tống táng ăn trầu.
Lễ Hậu Tang
Các Nghi Thức Sau Tang Lễ
- Có nơi dùng cách giản tiện, hoặc lấy tiền lệ dăm ba đồng bạc
- Có ra thì làm cỗ làm bàn mời dân làng về nhà uống rượu, dân làng cũng ăn; chẳng có thì thôi, dân làng cũng bằng lòng
- Nhưng cũng nhiều nơi lệ nặng lắm, nào lệ tư văn, nào lệ hàng giáp, nào lệ hương lão, nào lệ bản binh, nào lệ chư bà
- Mỗi lệ phải có lợn xôi khoản đãi, ăn uống xong rồi lại phải mỗi người cái bánh dầy cái bánh chưng làm phần
Các Hình Thức Tang Lễ
Ma Sống Và Ma Khô
Ma Sống
- Người có của, sợ mai sau mình mất đi con cái không lo nổi
- Hoặc con cái nhân lúc cha mẹ còn, muốn lo cho xong nợ làng
- Nhân lúc có của cũng theo đủ lệ làng mà làm ma
Ma Khô
- Lúc cha mẹ mất chưa thể lo nổi nợ miệng
- Chờ đến sau khi ba năm đoạn tang cải táng phần mộ
- Mới làm ma mời làng, cũng phải theo đủ lệ như khi mới mất
Phê Bình Và Đề Xuất
Nhận Định Và Giải Pháp
Cái tục tang ma của ta, hiếu chủ đã có nhiều cách phiên phí, đến như lệ làng lại phiền nhiễu nữa. Các làng có người kiến thức đặt ra cách giản dị để mặc ý nhà chủ liệu thế lực mà làm, tuy cũng để cho dân làng dễ theo, nhưng còn để mặc nhà chủ thì vẫn chưa tiện lắm vì nhân tình ai là không muốn lấy sĩ diện với làng với nước.
Kết Luận
Đề Xuất Cải Tiến
Vậy muốn bỏ hết tục hủ, tưởng nên đặt ra cách nhất định, dân làng tang sự xong rồi, hoặc chiết-can mươi mười lăm đồng, hoặc một vài chục để dành làm tiền công nho, còn lệ ăn uống thì bỏ hết, trừ ra nhà chủ muốn làm dăm ba mâm khoản đãi kẻ giúp đám trong nhà mặc lòng. Trong lệ tang sự cũng nên đặt ra hai, ba hạng, hạng nhất dùng cách tang sự rất trọng thể, lấy tiền chiết can độ bốn, năm chục bạc, hạng nhì dùng cách trung bình, lấy độ hai, ba chục, còn hạng ba thì chước hết, để ai có của, muốn làm vẻ vang hơn người khác cũng được mà chẳng có thì dân làng cũng xử tử tế mà cất. Như vậy thì vừa tiện cho hiếu chủ, lại vừa ích cho dân, có tiền mà chi nhu mọi việc.